Fumara.gr
ΕΛΛΑΔΑ

Φαρμακονήσι: Το μοιραίο νησί όπου ο Ιπποκράτης συνέλεγε άλλοτε τις πρώτες ύλες για τα φάρμακά του!

Ακολουθήστε μας στο GOOGLE NEWS και FACEBOOK

Φαρμακονήσι: Το μοιραίο νησί όπου ο Ιπποκράτης συνέλεγε άλλοτε τις πρώτες ύλες για τα φάρμακά του

To όνομά του, καθόλου τυχαίο, βρέθηκε επί πολλές ημέρες στο επίκεντρο της εγχώριας και διεθνούς επικαιρότητα λόγω του τραγικού συμβάντος: στις 20 Ιανουαρίου 2014 βυθίστηκε, λίγα μέτρα ανοιχτά του Φαρμακονησίου, σκάφος με μετανάστες από το Αφγανιστάν και τη Συρία, με θύματα ταλαιπωρημένους ανθρώπους.

Το Φαρμακονήσι, όμως, ήταν γνωστό ήδη από την αρχαιότητα για λόγους που υποδεικνύει το ίδιο το όνομά του:

H νησίδα αυτή του νότιου Αιγαίου, με την αρχαία ονομασία «Φάρμακος» ή «Φαρμακούσα», πήρε το όνομά της εξαιτίας της εξαιρετικής πληθώρας βοτάνων που ενδημούν στο νησί αυτό, από το οποίο, σύμφωνα με τον μύθο, ο Ιπποκράτης συνέλεγε τις πρώτες ύλες για τα φάρμακά του.

Οι Κώες θρυλούν πως ο Ιπποκράτης μάζευε βότανα από το νησί, πάνω στο οποίο υπάρχει η βάση αρχαίου ναού, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Ανήκε στη μικρή νησιωτική ομάδα των λεγόμενων μιλησιακών νησιών που είχαν συμπεριληφθεί στην επικράτεια της Μιλήτου, για την ελεύθερη και ασφαλή διέξοδό της στον θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Επιφανειακά ευρήματα, θραύσματα πήλινων αγγείων και λίθινα εργαλεία δείχνουν ότι η νησίδα κατοικήθηκε ήδη από την προϊστορική περίοδο.

Στο ύψωμα Άγιος Γεώργιος, που δεσπόζει και ελέγχει τις θαλάσσιες διαδρομές, διατηρούνται δύο πύργοι. Από τον όρμο των Θόλων, το κύριο φυσικό λιμανάκι του νησιού, έως την Παλιόμαντρα υπάρχουν ίχνη κτισμάτων και ψηφιδωτών δαπέδων της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου.

Ο Ιπποκράτης και το Φαρμακονήσι…

Ο Ιπποκράτης υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ιατρούς της αρχαιότητας. Θεωρείται ο «πατέρας» της σύγχρονης ιατρικής. Ο ιδρυτής της Ιπποκρατικής ιατρικής και ο συστηματικός μελετητής της κλινικής ιατρικής την οποία απάλλαξε από τις προλήψεις, τις προκαταλήψεις και τις δεισιδαιμονίες. Ακόμα ο Ιπποκράτης καθιέρωσε τον Ιατρικό Όρκο ή Όρκο του Ιπποκράτη. Γεννήθηκε στην Κω το 460 πΧ, καταγόμενος από την Λάρισα της Θεσσαλίας.

Ο πατέρας του ήταν επίσης ιατρός, στον οποίο και μαθήτευσε. Όταν τελείωσε τις σπουδές του άσκησε την ιατρική στο Ασκληπιείο της Κω. Πραγματοποιούσε συνεχώς επιστημονικά ταξίδια σε όλη την Ελλάδα και δίδασκε την ιατρική στο πανελλήνιο μέχρι το τέλος της ζωής του που τον βρήκε στην πόλη της καταγωγής του, την Λάρισα το 377 πΧ, σε ηλικία 83 ετών. Στα βόρεια της Κω βρίσκεται το Φαρμακονήσι ή Φαρμάκω. Η νήσος Φαρμακούσα κατά την αρχαιότητα.

Η έκταση του νησιού είναι 4 τ.χ. Στο νησί βρίσκονται διάφορα ερείπια και ίχνη κατοίκησης από την αρχαιότητα, όπως θεμέλια αρχαίου ναού, κτήρια με ψηφιδωτό δάπεδο, πύργοι κ.ά. Τα Φαρμακονήσι πήρε το όνομά του από την πλούσια σε βότανα χλωρίδα του, κατά την αρχαιότητα. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Ιπποκράτης επισκεπτόταν συχνά το νησί και μάζευε τα φυτά με τα οποία έφτιαχνε τα φάρμακά του. Αργότερα, κατά την Ρωμαιοκρατία το Φαρμακονήσι έγινε λημέρι πειρατών από την Κιλικία. Καταγράφεται περιστατικό, «περί την Φαρμακούσαν νήσον», όπου οι πειρατές αιχμαλώτισαν τον Ιούλιο Καίσαρα και ζητούσαν λύτρα για να τον ελευθερώσουν, χωρίς να έχουν αντιληφθεί ποιος ήταν ο «αιχμάλωτός τους». Σήμερα το Φαρμακονήσι είναι γνωστό κυρίως από τους τουρκικούς «λεονταρισμούς» και τις αμφισβητήσεις, αλλά και από τις αντίστοιχες υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών.

Τα πολύτιμα βότανά του, τα έχουμε αφήσει στην διάθεση των χιλιάδων αρουραίων που υπάρχουν στο νησί. Θα μπορούσε ενδεχομένως κάποιο σωματείο ή ίσως και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο να μελετήσει και να αναδείξει το Φαρμακονήσι σαν τόπο επίσκεψης και μελέτης από βοτανολόγους από όλον τον κόσμο, με την δημιουργία μονοπατιών και ίσως κάποιου βοτανικού μουσείου. Ένα νησί που θα μπορεί να είναι επισκέψιμο και στους απλούς τουρίστες με οργανωμένες εκδρομές από τα γειτονικά νησιά….

Ιστορικά στοιχεία

Οι Κώες θρυλούν πως ο Ιπποκράτης μάζευε βότανα από το νησί, πάνω στο οποίο υπάρχει η βάση αρχαίου ναού κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Ανήκε στη μικρή νησιωτική ομάδα των λεγόμενων μιλησιακών νησιών, που είχαν συμπεριληφθεί στην επικράτεια της Μιλήτου, για την ελεύθερη και ασφαλή διέξοδό της στον θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου. Επιφανειακά ευρήματα, θραύσματα πήλινων αγγείων και λίθινα εργαλεία δείχνουν ότι η νησίδα κατοικήθηκε ήδη από την προϊστορική περίοδο. Στο ύψωμα Άγιος Γεώργιος, που δεσπόζει και ελέχει τις θαλάσσιες διαδρομές, διατηρούνται δύο πύργοι. Από τον όρμο των Θόλων, το κύριο φυσικό λιμανάκι του νησιού, έως την Παλιόμαντρα υπάρχουν ίχνη κτισμάτων και ψηφιδωτών δαπέδων της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου.

Η Φαρμακούσα συνέδεσε το όνομά της με μια μεγάλη μορφή της ιστορίας, τον Ιούλιο Καίσαρα, ο οποίος το 74 μ.Χ. σε νεαρή ηλικία αιχμαλωτίστηκε από Κίλικες πειρατές, «περί την Φαρμακούσαν νήσον». Όταν οι πειρατές, όπως παραδίδεται από τον Πλούταρχο, εζήτησαν ως λύτρα είκοσι τάλαντα, αυτός «κατεγέλασεν», διότι δεν γνώριζαν ποιον συνέλαβαν, τους υποσχέθηκε πενήντα και έστειλε ανθρώπους του να τα συγκεντρώσουν. Παρέμεινε στη Φαρμακούσσα αιχμάλωτος 38 ημέρες, χρησιμοποιώντας τους πειρατές ως ακροατές όσων έγραφε. Μόλις ήλθαν τα λύτρα από τη Μίλητο και ελευθερώθηκε, ο Καίσαρ αμέσως ναύλωσε πλοία από το λιμάνι της Μιλήτου, κυνήγησε τους πειρατές, και αφού τους συνέλαβε, τους έστειλε στο δεσμωτήριο της Περγάμου, όπου και τους σταύρωσε όλους.

Επί βυζαντινής εποχής ανήκε, μαζί με το διπλανό κατοικημένο Αγαθονήσι, στη Μονή της Πάτμου.

Στο ψηλότερο σημείο λειτουργεί φάρος με ενέργεια από ηλιακούς συλλέκτες.

Στη χλωρίδα κυριαρχεί ο κέδρος. Σιτηρά καλλιεργούνταν παλαιότερα στο μικρό οροπέδιο του νησιού. Αποθηκευτικοί χώροι βρίσκονταν από αρχαίων χρόνων στο μοναδικό σημείο που μπορεί να προσεγγίσει πλεούμενο, ανατολικά του νησιού στο μικρό λιμάνι. Ανήκει στις Νότιες Σποράδες, ενταγμένο στο σύμπλεγμα των Δωδεκανήσων. Δεν υπάρχει ακτοπλοϊκή σύνδεση, λόγω στρατιωτικής ζώνης.

Το 1994 το Υπουργείο Αμυνας εκπόνησε σχέδιο εποικισμού των ακατοίκητων βραχονησίδων του Αιγαίου (υπουργός Μπετενιώτης) με εθελοντές ερημίτες και με υποστήριξη για βασικές υποδομές. Στο σχέδιο αυτό εντάχθηκε και το Φαρμακονήσι, αλλά το σχέδιο εγκαταλείφθηκε δύο χρόνια μετά.

Κατά τη μάχη της Λέρου το 1943, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το Φαρμακονήσι χρησίμευσε σαν προγεφύρωμα και σταθμός ανασύνταξης των γερμανικών δυνάμεων.

Το νησί ήταν ακατοίκητο, άσχετα με την τυπική απογραφή, μέχρι τα γεγονότα των Ιμίων (1996). Οι τελευταίοι κάτοικοι έφυγαν το 1974. Βοσκοί διατηρούν κοπάδι πάνω στο νησί με κατσίκια από την Κάλυμνο. Πιθανώς ιδιοκτησιακά να ανήκει σε Καλύμνιους, αν και είναι πολύ πιο κοντά στη Λέρο.

Τη νύχτα των Ιμίων (1996) θεωρήθηκε από τους ελληνικούς στρατιωτικούς κύκλους σαν επικίνδυνο για κατάληψη από τους Τούρκους, λόγω της ικανοποιητικής έκτασής του για αγκίστρωση ξένων δυνάμεων. Περιφρουρήθηκε(?) από πολεμικό πλοίο, το οποίο εκτελούσε κύκλους γύρω από το νησί. Αναφορές βρίσκουμε στα κείμενα του ναυάρχου Λυμπέρη για τη βραδιά της κρίσης. Οι στρατιωτικοί πάντως ζήτησαν τη φύλαξή του όχι μόνο από πλοίο αλλά και με επίγειες δυνάμεις.

Το σίγουρο είναι ότι το Φαρμακονήσι πλέον φρουρείται. Δημιουργούνται συχνά επεισόδια από υπαιτιότητα της τουρκικής πλευράς, με υπερπτήσεις πολεμικών αεροσκαφών, διακίνηση μεταναστών και ναυτικές προκλήσεις. Η σημαντικότερη ναυτική πρόκληση έγινε το Πάσχα του 1997, όταν υποβρύχιο αναδύθηκε στα ελληνικά χωρικά ύδατα και σε απόσταση λίγων μέτρων από τα παράλια του νησιού. Αντιμετωπίστηκε με αντιαρματικό όπλο από τη φρουρά: το υποβρύχιο χτυπήθηκε, και αποσύρθηκε στη βάση του.

ΠΗΓΗ : elkosmos.gr , iefimerida.gr , fumara.gr , el.wikipedia .