Fumara.gr
ΠΑΙΔΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

«Ίδιος ο πατέρας σου/η μάνα σου είσαι»: Η άστοχη φράση που κάνει το παιδί αποδιοπομπαίο τράγο ενός γάμου που δεν πέτυχε

Ακολουθήστε μας στο GOOGLE NEWS και FACEBOOK

Το πώς συμπεριφερόμαστε στις σχέσεις μας με τους άλλους, αντανακλά την εμπειρία που έχουμε από τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια που μεγαλώσαμε.

Πολλές φορές συμπεριφερόμαστε όπως οι γονείς μας χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε παρά μόνο βλέποντας κάποια μικρά ίσως σημάδια όταν γινόμαστε οι ίδιοι γονείς. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά συνιστούν αντανάκλαση των γονιών; Θέλοντας να δώσουμε μία απλά απάντηση θα λέγαμε όχι στο βαθμό που πιστεύουμε. Τα πράγματα είναι περισσότερο πολύπλοκα.

Τα παιδιά πράγματι μιμούνται πολλές φορές συμπεριφορές γονέων. Σε ένα περιβάλλον βίας, το παιδί έχει αρκετές πιθανότητες να παρουσιάσει βίαιη συμπεριφορά.

Ένα τρίχρονο όμως που πέφτει στο πάτωμα στη μέση ενός εμπορικού καταστήματος γιατί θέλει ένα παιχνίδι, δε μιμείται συμπεριφορά γονέα αλλά πιθανά έχει γίνει λάθος χειρισμός των γονέων στην αναγνώριση των συναισθημάτων και των αναγκών του τρίχρονου παιδιού.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Όταν λοιπόν λέμε στο παιδί «Ίδιος ο πατέρας σου/η μητέρα σου είσαι!» μπορεί να έχει μία μικρή δόση αλήθειας. Χρησιμοποιείται ωστόσο κυρίως με αρνητική χροιά και έμμεσο στόχο έχει τον γονέα του οποίου στοιχεία θεωρούμε ότι έχει «πάρει» το παιδί. Πίσω λοιπόν από αυτή τη φράση κρύβονται πιθανά άλυτα ζητήματα των γονέων, ενώ για το παιδί είναι ένα μεγάλο βάρος που πρέπει να απεγκλωβιστεί.

Πριν τη φράση αυτή ο γονέας που τη χρησιμοποίησε, έχει συνήθως χαρακτηρίσει τον άλλο γονέα με αρνητικούς χαρακτηρισμούς και το παιδί είναι παρόν. Ακόμη κι αν το παιδί δε γνωρίζει την απόλυτη έννοια των λέξεων, κατανοεί και αντιλαμβάνεται το συναίσθημα που τις συνοδεύει.

Ο γονέας που χαρακτηρίζει το παιδί ίδιο με τον άλλον γονέα σε αυτό το πλαίσιο, μειώνει την αυτοπεποίθηση του παιδιού ωσάν να το αποκαλούσε απλά το ίδιο με αρνητικές ταμπέλες. Το παιδί δε νιώθει την αποδοχή που χρειάζεται από τον γονέα του. Ο γονέας που αποκαλεί άμεσα ή έμμεσα με αρνητικούς χαρακτηρισμούς, συμπεριφέρεται και αντίστοιχα άσχημα σε αυτό το παιδί, το οποίο υποσυνείδητα μπαίνει στο δρόμο της επιβεβαίωσης αυτών των χαρακτηρισμών. Έτσι συντηρείται ένας φαύλος κύκλος.

Στις περιπτώσεις απουσίας από το σπίτι (όπως σε περίπτωση διαζυγίου) του γονέα του οποίου χαρακτηριστικά αποδίδουμε στο παιδί, το βάρος επωμίζεται μία ακόμη αρνητική χροιά. Το παιδί καλείται να «αντικαταστήσει» του γονέα που απουσιάζει, να δεχτεί τις βολές του γονέα με τον οποίο διαμένει και να λειτουργήσει ως ο αποδιοπομπαίος τράγος ενός γάμου που δεν ευόδωσε.

Το παιδί «αναλαμβάνει» την ευθύνη, θεωρεί δηλαδή τον εαυτό του υπαίτιο για τον χωρισμό των γονιών του. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που τα παιδιά «γονεοποιούνται» τρόπον τινά. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που αναλαμβάνουν ρόλους πολύ μεγαλύτερους για την ηλικία τους όπως πχ. ο 12χρονος γιος αναλαμβάνει τον πατρικό ρόλο.

Οι χαρακτηρισμοί και οι ταμπέλες μόνο επιπλέον βάρος φέρουν στο παιδί, ενώ καταπατούν τις όποιες δυνατότητες εκείνο έχει και την πιθανότητα να μεγαλώσει ως ένας ανεξάρτητος και αυτόνομος ενήλικας. Ο όποιος χαρακτηρισμός θα υιοθετηθεί ως στοιχείο του παιδιού σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Γιούλη Μπαλίκου

Διδάκτωρ Ψυχολογίας ΕΚΠΑ

Πηγή: http://psychologiapaidiou.blogspot.gr/